Mijn eerste stagedag als leerling Herborist heb ik doorgebracht in de tuinen bij Kruidencentrum De Sprenk. Het was een thuiswedstrijd, want Landgoed De Sprenk is ook mijn opleidingsinstituut. In een prachtige boerderij met ecologische tuinen word ik door een 12-tal docenten opgeleid in de wereld van gezondheidsbevorderende kruiden, wilde planten en voeding.
Jaar: 1 (2023-2024)
Donderdag 14 september 2023
Door: Kim Voets, leerling herborist
Duur van de stage: hele dag
Docent: Miranda van de Mortel
Locatie: Kruidencentrum De Sprenk, De Mortel
Monarda Didyma (Bergamot)
Cluppie aan het werk
Circulair ‘van kip tot staart’
Na een introductie volgden we Miranda naar buiten voor een rondje herboristentuin. Volgens de oprichters van De Sprenk, Max en Gidy Niessen zou de boerderij volledig moeten ecologisch opereren. Het was in eerste instantie de bedoeling om ook vegetarisch te leven, maar Max en Gidy misten soms toch wel een stukje vlees. Daarom besloten kippen te nemen, maar wel volledig circulair te werken. Zo gaat alles uit de tuinen naar de kippen of naar de composthoop. Alles wat van de kippen komt, wordt opgegeten, alles wat er uiteindelijk nog overblijft wordt weer aan de kippen gegeven. Zo gaat dus alles op en van het land weer op het land; van kop, ofwel kip tot staart. Inmiddels heeft Maartje Niessen de organisatie overgenomen en zet activiteiten van de opleiding volgens de gedachten van de oprichters voort.
Eerst een rondje, dan aan de slag
Tijdens het rondje-tuin vroeg Miranda ons: “Wat groeit er, wat zien we, hoe ruikt het?” Miranda heeft ons veel verteld over de kruiden. En ondertussen hebben wij heel veel geroken, gevoeld en geproefd. Het was veel, te veel om allemaal te noemen, maar er een paar kruiden en een diertje zijn mij specifiek bijgebleven. Die bespreek ik hieronder. “We gaan de tuin netjes maken”, aldus Miranda. We hebben de drie achterste stroken van de herboristentuin bijgewerkt, onkruid gewied, de kippen gevoerd met het onkruid en de composthoop bijgevuld.
MOEDERKRUID (Tanacetum parthenium)
Doeltreffende werking bij hoofdpijn en voorkoming van en vermindering migraine(aanvallen). Koortsverlagend.
Smaak blad: bitter (vanwege de bitterstoffen ongetwijfeld). Ontstekingsremmend (dus ook bij reuma)
Inhoudsstoffen: o.a bitterstoffen en etherische olie
CITROENMELISSE (Melissa officinalis)
De citroenmelisse is nogal een veroveraar als het gaat om grondgebied. Ze kan gemakkelijk overwoekeren waardoor andere planten geen kans maken. We hebben de hoeveelheid teruggebracht. Ik had er ook een bos van meegenomen om in mijn eigen tuin te planten en te gebruiken als infusion voor het Mindful Experience retreat. Citroenmelisse heeft een kalmerend effect wat goed zou passen bij het thema van het retreat. Uiteindelijk bleef er niet veel van de plant over door het vervoer en heb ik voor andere kruiden gekozen.
Smaak en geur: citrus, beetje bitter
Bevat: o.a. etherische oliën, looistoffen, slijmstoffen, vitamine C en bitterstoffen. Vanwege deze laatste is citroenmelisse kalmerend, krampstillend en spijsverteringsbevorderend.
ABC KRUID
Ofwel Champangekruid (Spilanthes oleracea), ook wel ‘kiespijnplant’:
In de mond: prikkelt (zoals champagne) verdooft, speekselvorming
Smaak: pittig, peper
Inhoudsstoffen: o.a: alkylamides, etherische olie
Werking: Immuunversterkend. Pijnstillend, bijv. na een wortelkanaalbehandeling, verhoogt doorbloeding o.a. mondslijmvlies en tandvlees, ook bij keelpijn en aften (uitwendige toepassing, spoelen). Eetlust opwekkend.
BERGAMOT (Monarda Didyma)
Geur: citrus en beetje munt
Smaak: scherp, peper.
Bergamot is een vaste plant waarvan vaak wordt gedacht dat deze plant de basis is van Earl Grey-thee. Het aroma van Earl Grey-thee lijkt wel sterk op dat van de Monarda Didyma, maar is afkomstig van de Citrus bergamia, een oneetbare Citrus-vrucht uit onder andere Italië. Van deze vrucht worden extracten gebruikt in voeding, thee, maar ook parfums en cosmetica.
GELE FRAMBOOS
De gele frambozenstruik gesnoeid en besproken. Het is een ideale plant voor de vrouw. Het gebruik van het blad (fragarine) werkt in op de bekkenbodemspieren, waardoor het de baarmoeder en de vagina kan doen ontspannen, versterken, herstellen en harmoniseren.
Ik heb er een tak met wortel van meegenomen. Deze staat nu in mijn eigen tuin (zie foto 3). Ik heb er ook bladeren van te drogen liggen in mijn droogkast (foto 4).
Inhoudsstoffen o.a: looistoffen en flavonoïden.
We hebben er ook een thee van getrokken (voor een verslag lees: thee proeven)
- Gele Framboos. Op dit moment (september) zonder vrucht
2. Struik op de voorgrond in de herboristentuin
3. Gele Framboos in mijn tuin (kale steel)
4. Gele Framboos in droogkast. Na een maand drogen
DONDERBLAD (Huislook)
(Sempervivum Tectorum)
Het plantje werd vroeger en tegenwoordig ook wel op daken als bliksemafleider gebruikt, vandaar de Nederlandse naam donderblad.
Sempervivum betekent ‘eeuwig leven’ en tectorum ‘op het dak’. Het heeft heel weinig nog en kan gweoon zoals hier op een steen groeien.
Het blad werkt bloedstelpend op wondjes en zou ook helpen bij: brandwondjes, insectenbeten of ontstoken huid. Het sap werkt verkoelend en samentrekkend.
DE SEGRIJNSLAK
We bespraken de Segrijnslak (Cornu aspersum). Voor de een, en dat zijn de meeste moes-, sier- en kruidentuinhouders een plaag en voor de ander een fascinerend of smaakvol diertje. Hij kan zo’n 4 centimeter groot worden en houdt van jonge groene planten en scheuten. Smaakvol zijn ze volgens de kippen, maar ze kunnen ook door ons mensen gegeten worden. Ze kunnen net zoals wijngaardslakken bereid worden. De Franse klassieke versie is met kruidenboter met knoflook en peterselie.
Mijn oordeel en gevoel over de dag in 3 woorden:
Leerzaam, overweldigend & inspirerend.
Ontdek meer
Tuinbezoek 2 De Hortus Botanicus Leiden
De Herborist van Aalden bij de bloeiende JadeboomJaar: 1 (2023-2024)Opdracht:...
Over de heg 12: Hoestsiroop maken van de grove den
Op de middag van onze studiedag bij Kruidencentrum De Sprenk hebben we samen...
Over de heg 14 Een voorjaarsinfusie
Jaar: 1 (2023-2024)Door: Kim Voets, leerling herboristOpdracht: Over de Heg,...