Jaar: 2 (2024-2025)
Periode juni tm september 2024
Door: Kim Voets, leerling herborist
Duur van de stage: hele dag
Locatie: A. Vogeltuinen ’t Harde
#avogeltuinen
A. VOGEL
A. Vogel is een toonaangevend bedrijf in de wereld van fytotherapie en natuurlijke geneeskunde, opgericht door de Zwitserse pionier Alfred Vogel. Het bedrijf heeft zich altijd gefocust op het ontwikkelen van natuurlijke remedies met behulp van geneeskrachtige kruiden, waarbij de nadruk ligt op duurzaamheid en biologische teelt. A. Vogel heeft een bijzondere plek in mijn leerproces ingenomen, omdat het een perfecte combinatie biedt van traditionele kennis en moderne wetenschappelijke benaderingen van kruidengeneeskunde.
De tuinen van A. Vogel, gelegen op het landgoed Zwaluwenburg in Nederland, zijn een levendig voorbeeld van hun holistische benadering van kruidenkweek. Hier worden jaarlijks duizenden kilo’s kruiden geoogst en verwerkt tot tincturen, theeën en andere producten die wereldwijd beschikbaar zijn. Wat A. Vogel uniek maakt, is de combinatie van ecologische teeltmethoden en wetenschappelijk onderzoek om de effectiviteit van planten te waarborgen. Mijn stage in deze inspirerende omgeving heeft mij niet alleen inzicht gegeven in de technieken voor het kweken en verwerken van geneeskrachtige kruiden, maar heeft ook mijn begrip verdiept van de cruciale rol die de juiste teeltomstandigheden, het oogstmoment en de verwerking van kruiden spelen in de uiteindelijke kwaliteit van het product.
Gedurende mijn stage bij A. Vogel Tuinen heb ik waardevolle ervaring opgedaan, die mijn kennis van planten en hun toepassingen als toekomstig herborist sterk heeft vergroot. Van het zaaien en verzorgen van de planten tot het nauwkeurig oogsten en verwerken tot tincturen, deze ervaring heeft mij voorbereid op mijn eigen pad in de wereld van natuurlijke geneeskunde.
8 STAGEDAGEN BIJ A. VOGEL
Dag 1 (juni)
Vandaag begon mijn stage met het aanplanten van verschillende kruiden zoals smalle weegbree (plantago lanceolata), die bij A. Vogel verwerkt wordt in onder andere oordruppels bij overmatig oorsmeer, tijm (thymus vulgaris) voor een hoestspray en bindsla (lactuca sativa) wat verwerkt wordt in een rustgevend middel. Er zijn in totaal 3 tuinmannen; Joost, Johan en oppertuinman Wilfred en daarnaast nog vele vrijwilligers en medewerkers van de nabijgelegen zorgboederij. Het was Joost die ons begeleidde bij onze taken.
Het was interessant om te leren over de Skal-certificering, die A. Vogel verplicht is te behalen om hun ecologische teeltpraktijken te waarborgen. Per jaar wordt er zo’n 60.000 kilo aan kruiden verwerkt in Elburg. Nog maar ongeveer 2% daarvan wordt verwerkt in homeopatische geneesmiddelen, tegenwoordig worden de meeste kruiden verwerkt in middelen voor fytotherapie, met een toegankelijkere zelfzorg markt via drogisterijen in plaats van de apotheek, zoals bij de medicijnen van Weleda.
De bezoekerstuin en de productietuin
A.Vogel heeft in Nederland een landgoed van ongeveer 60 hectare, dat dient voor de teelt en verwerking van medicinale planten en kruiden. Hier worden diverse kruiden geteeld die in hun producten worden gebruikt, waarbij het bedrijf zich inzet voor duurzaamheid en ecologie in de landbouw. Naast hun eigen landgoed in Nederland, hebben ze ook teeltlocaties in Zwitserland bij het moederbedrijf en Duitsland die eveneens bijdragen aan hun assortiment van kruiden en plantaardige producten. Binnen het landgoed in Nederland ligt de bezoekerstuin (#avogeltuinen). De bezoekerstuin van A.Vogel is een educatieve en biologische kruidentuin op het landgoed van A.Vogel in ’t Harde, Nederland. Deze tuin is ongeveer 2 hectare groot en bevat een breed scala aan medicinale planten en kruiden die worden gebruikt in hun producten. Bezoekers kunnen hier kennismaken met de wereld van natuurgeneeskunde, meer leren over de teelt en het gebruik van geneeskrachtige planten, en genieten van de natuur.
De tuin, die jaarlijks ongeveer 40.000 bezoekers trekt, heeft onder andere een blotevoetenpad, een snoeptuin, wandelroutes, velden met wilde bloemen ten behoeve van groenbemesting, informatieve borden bij de planten en soms rondleidingen of workshops. Het doel is om bezoekers te inspireren en bewustzijn te vergroten over het belang van natuurlijke gezondheid en het gebruik van kruiden in dagelijkse gezondheidszorg. Tijdens mijn stage hebben we veel (hand)werk verricht, zoals schoffelen om deze tuin netjes bij te houden voor het publiek. Tijdens het schoffelen, vertelden Joost en Johan vaak meer over de eigenschappen van kruiden en planten en hun toepassingen. Meer over de tuin kun je lezen in het artikel: De bezoekerstuin van A. Vogel (nog geen actieve link).
Tuinmannen A. Vogel vlnr: Johan, Joost en Wilfred
Bezoekerstuin A. Vogel ’t Harde
Bij A. Vogel in Zwitserland zijn ze weer de oude boeken in gedoken om de geneeskrachtige werking van bindsla onder de loep te leggen en wetenschappelijk te bestuderen. We hebben de bakken tijmplantjes bij elkaar gezet om ze met water te besproeien. Na uitleg van tuinman Joost, plantten we de kleine stekken tijm met de hand, maar wel vanaf een speciaal daarvoor gemaakt voertuig. In een half uur hebben 13 kratjes geplant, dit zijn 2288 stuks! A. Vogel maakt gebruik van eigen zaden die worden opgekweekt bij Jongerius, wat bijdraagt aan hun ecologische focus. Er zijn onlangs ook 90.000 citroenmelisseplantjes binnengekomen, deze zijn geplant door andere vrijwilligers en de tuinmannen van A. Vogel.
Bindsla.
Tijmplantjes A. Vogel
Instructie van tuinman Joost, tijmplantjes planten
Dag 2
Vandaag was het tijd om citroenmelisse te oogsten. Dit was een zorgvuldig proces waarbij we eerst de hoge toppen eraf sneden met een speciale easycut-machine. Het doel is om de meeste werkstoffen in de plant te behouden, wat cruciaal is voor de kwaliteit van de uiteindelijke tinctuur. In totaal oogstten we bijna 500 kilo citroenmelisse. De geoogste planten worden direct naar de fabriek gebracht, waar ze binnen twee uur verwerkt worden om de werkstoffen te behouden.
Dag 3
Op deze dag stonden we stil bij zaaien en schoffelen. We zaaiden onder andere Rammenas ‘Ronde Zwarte’ Raphanus sativens. Van het Sint Janskruid moet wel 70 kilogram worden aangeleverd aan de productie. Sommige planten zoals knoflook moeten juist koud geplant worden (oktober / november ) anders krijgen ze geen tenen. Ook granen plantten ze in oktober, deze zijn eigenlijk tweejarig. Daarnaast verzorgden we en kregen we meer informatie over echinacea en frambozenstruiken. Dit omvatte onkruid verwijderen, wat essentieel is voor een gezonde groei en een succesvolle oogst.
Dag 4
Vandaag draaide ik mee in het informatiecentrum, van A.Vogel. Ik gaf informatie bij de mooie film van Vogel en de Echinacea infokast, deelde audiotours uit en legde uit wat je kunt doen in de tuinen; waaronder de snoeptuin, de fruittuin, het arboretum en de bijenkasten. Ik hielp bij de opbouw, verzorging en de afbouw van een evenement voor een groep van 60 bezoekers, voor mij niet zo ingewikkeld als hotello. Er was een sap, koffie en theebuffet en een buffet met kruidenijs en allerlei zalven van Vogel. Ik serveerde drankjes en hapjes en gaf de bezoekers van het evenement een goodybag van Vogel mee. Tenslotte stond ik in de winkel en drogisterij voor de verkoop en advies over de producten. Dit was een waardevolle ervaring, omdat ik op deze manier meer leerde over de visie van A.Vogel en hoe zij hun producten aan hun bezoekers presenteren en verkopen. In de kast van Vogel in het infocentrum zijn al hun producten verkrijgbaar.
Dag 5
Vandaag was het tijd om de tuinen en velden met grondwater te bewateren, wat een mooi regenboogje opleverde. We bespraken de paardenkastanje, aesculus hippocastacanum, waarvan de pas ontloken knop gebruikt wordt om de celwand van de aderen te versterken. Het helpt bijvoorbeeld bij spataderen. We bekeken ook de maretak, een halfparasiet die op een wilde appelboom leeft in de Vogeltuinen. Viscum Alba wordt bij Vogel gebruikt voor hart & bloedvaten druppels, een voedingssupplement dat maretak (Viscum album) bevat. Dit product is bedoeld om de bloedcirculatie en bloedvaten te ondersteunen, de hartfunctie te ondersteunen en te helpen bij het behoud van een normale cholesterolspiegel. We hebben op het ligbed het onkruid met de hand verwijderd tussen de Oostindische kers (Vogel gebruikt geen bestrijdingsmiddelen). Tropaeolum majus wordt bij Vogel onder andere gebruikt in combinatie met Cranberry Monarda en Guldenroede (Solidago) in tabletten ter ondersteuning van het natuurlijk afweersysteem in de blaas
Dag 6
Vandaag hebben we de slangen uitgerold in de velden van ‘De Zonnebloem’. Tijdens opening van het nieuwe bezoekerscentrum van A.Vogel bezoekerscentrum zijn de vrijwilligers van Stichting Zonnebloem Elburg in de A.Vogel tuinen geweest om wel 100 zonnebloemen te planten. A.Vogel (en ik dus ook) zorgt voor de zonnebloemen en wanneer ze mooi in bloei staan kunnen de vrijwilligers ze plukken. We bekeken de bindsla die al aardig doorgeschoten waren was, de toppen worden medicinaal gebruikt in een rustgevend middel. Ik oogstte zaden zoals die van glidkruid, dat helpt bij focus en concentratie en van calendula die twee vormen van zaden heeft. Verder bespraken en bekeken we de artisjok, die verwerkt wordt in een middel om de lever te ondersteunen en helpt bij een opgeblazen gevoel en stimuleert bij de vertering van vetten.
Weetje tincturen van A. Vogel:
Vogel maakt tincturen altijd op 90% alcohol en meet of dat de meeste inhoudsstoffen oplevert, dat doen ze bij iedere stap in het proces. Hun ervaring is dus beter een hoog alcoholpercentage te hanteren wat je later voor gebruik nog kunt verdunnen.
Dag 7
We hebben de oogstvelden flink bijgewerkt. Dit omvatte het hakken van Salvia officinalis en Bindsla en het verwijderen van vreemde ‘snuiters’, dus plantjes die er niet tussen horen om de de Echinacea-oogst zuiver te houden. Daarnaast werkten we in de smultuin en de demonstratietuin, die door een zware regenbui flink verstoord waren. Ik leerde hoe belangrijk het is om de tuin in goede conditie te houden, zodat de planten optimaal kunnen groeien en bloeien. Veel plekken bij A. Vogel zijn ingezaaid met bloemen en kruiden, die dienen als groenbemester.
Mooi om te zien hoe de natuur samenwerkt met insecten en ze een thuis biedt (waardplant) zoals brandnetel voor de dagpauwoog-rups die eitjes op legt.
Dag 8
Vandaag stond in het teken van de voorbereidingen voor de Herboristendag, waarop ik zelf niet aanwezig kon zijn. We maakten de tuinen netjes, verwijderden onkruid en herstelden de borders na de regenval van eerder in de week. In de smultuin en demonstratietuin zorgden we dat alles er weer verzorgd uitzag, zodat bezoekers morgen kunnen genieten van een mooi en informatief geheel.
De goudsbloemen die we in augustus hadden gezaaid, kwamen al goed op, en hopelijk zullen ze nog bloeien in oktober. Ook blikten we terug op de indrukwekkende oogst van 3.500 kilo citroenmelisse eerder deze week, een recordoogst! Het gaf een trots gevoel om daaraan te hebben meegewerkt.
Monique had Limburgse vlaai meegenomen om samen te genieten van een gezellige afsluiting.
Het was bijzonder om te zien hoe het werk van de afgelopen weken samenkwam in een verzorgd en levendig geheel. Terugkijkend voelde ik veel dankbaarheid voor alles wat ik geleerd heb – van het oogsten van citroenmelisse tot het verzorgen van de echinacea en het delen van kennis met bezoekers. Een inspirerende afronding van een waardevolle stageperiode bij A.Vogel.
Opkomende Goudsbloem
Conclusie
Mijn stage bij A.Vogel was een waardevolle ervaring die mijn kennis en begrip van planten en hun toepassingen als toekomstig herborist aanzienlijk heeft verdiept. Ik heb veel geleerd over de verschillende stadia van het produceren van plantmedicijnen, van het zaaien en verzorgen van de planten tot het zorgvuldig oogsten en verwerken tot tincturen. Het was bijzonder om te zien hoe A.Vogel werkt met ecologische teeltmethoden en tegelijkertijd moderne wetenschappelijke technieken toepast om de effectiviteit van hun producten te waarborgen. Ik wist vooraf niet dat A. Vogel zo bewust met de natuur en het maken van hun medicijnen omgaat, hierin is mijn waardering voor hun producten alleen maar gestegen.
Deze stage heeft me niet alleen praktische vaardigheden bijgebracht, maar me ook geïnspireerd om mijn carrière als herborist verder vorm te geven, met respect voor de natuur en haar kracht. De ervaring bij A.Vogel heeft mij voorbereid op het toepassen van deze kennis in mijn toekomstige praktijk, waarbij ik de kracht van kruiden wil inzetten om mensen te helpen hun gezondheid te verbeteren op een natuurlijke en duurzame manier.
Vind je dit interessant? Ontdek meer
Stage dag 7
De Herborist van Aalden loopt in jaar 1 van haar opleiding tot herborist in...
Stage dag 6
De Herborist van Aalden loopt in jaar 1 van haar opleiding tot herborist in...
Stage dag 5
De Herborist van Aalden loopt in jaar 1 van haar opleiding tot herborist in...